Veerkracht vanuit kwetsbaarheid

Iedereen heeft het erover: hoe kun je in deze onzekere crisistijd omgaan met veranderingen en meeveren? Resilience, of veerkracht is een trendwoord in HR en komt hier op LinkedIn heel regelmatig voorbij.

Sterk zijn?

Ik merk dat het thema op veel verschillende manieren wordt geïnterpreteerd en dat sommige werkgevers het vooral zien als ‘stressbestendigheid’. Of ‘sterk zijn en niet omvallen in moeilijke tijden’. Medewerkers willen aantrekken of ontwikkelen die ‘bestand zijn tegen’ verandering. Zelfregie is het toverwoord: we willen mensen het zelf laten doen. Het ongewenste effect van dat denken is dat we bij het woord veerkracht vooral het tweede deel, namelijk “kracht” benadrukken. Dat we mensen het zelf laten oplossen. En dat we dus het idee krijgen dat je dus vooral sterk moet zijn wanneer de crisis toeslaat of je stress ervaart.

En juist dat idee van sterk moeten zijn zorgt voor mentale en fysieke stress. Ik kon er zelf heel lang ook echt wat van: de signalen van mijn lichaam negeren, doorgaan, sterk zijn, buffelen, door de moeilijke periode heen worstelen. Zonder stil te staan bij mijn emoties en lichaam. Geleerd van mijn moeder en de generaties van sterke vrouwen voor haar. Een heel fijne eigenschap wanneer het nodig is, maar geen coping strategie om vast te houden.. Het had ooit zelfs een maagzweer tot gevolg. Daar heb ik van geleerd dat kwetsbaarheid toelaten, angst, verdriet of boosheid dúrven voelen juist zo belangrijk is voor mijn eigen vitaliteit. Het is belangrijk voor well-being en daarmee ook veerkracht om te kunnen inspelen op veranderingen op lange termijn.

Omgaan met emoties

Het is nodig om je eerst over te geven aan de teleurstelling, boosheid of angst in een moment dat het opkomt. Als we dat negeren, wegduwen en het er niet over hebben, dan zijn we juist niet in staat om met de veranderingen om ons heen om te gaan. Wel eens geprobeerd om een ballon een tijd lang onder water te houden? Kost best veel energie en aandacht en een keer houd je ermee op.. Zo is dat ook met die emoties die we maar wegduwen. Ze hebben een keer de ruimte nodig om gezien te worden. En wanneer we steeds meer onder water duwen dan kost ons dat te veel energie. Dan zijn we niet vitaal om in het moment te schakelen wanneer zich een crisis of kans voor veranderen voordoet. Het idee van sterk zijn en stressbestendig omgaan met vervelende situaties waarbij we die emoties wegduwen creëert dus eigenlijk een tikkende tijdbom in ons zelf.

Leren om in het moment bij onze emoties en behoeften stil te staan, zonder ze te veroordelen en zonder ze weg te duwen is een kunst. Niet vanzelfsprekend in onze samenleving. En het vergt continu beoefening. Maar wel de sleutel tot echte vitaliteit als basis om veerkracht te kunnen ontwikkelen denk ik.

Vitaliteit en well-being

Het hoge ziekteverzuim en de aandacht voor well-being en vitaliteit als trend binnen HR is niet voor niets. De belangrijkste trend in HR voor 2021: gezondheid, welzijn en vitaliteit.

Ik denk dat het hoge ziekteverzuim en de lage mentale gezondheid van medewerkers in deze crisis tijd te wijten is aan het niet toestaan van echte emoties. Het niet voelen van ons lijf in stressvolle situaties, maar “doorgaan” als mantra hebben. Dat zorgt voor leven vanuit ons hoofd. Kunnen we leren om beter naar ons lichaam te luisteren en de signalen die het geeft serieuzer te nemen? Je kunnen overgeven aan wat er gebeurt in het moment en toelaten dat je boos, verdrietig of bang bent: dát is veerkrachtig wat mij betreft. Omdat het een duurzame manier is van omgaan met onze emoties en ons lichaam. Het geeft veel meer ruimte om daarna vrijer te zijn in onze keuzes. Het geeft ons energie om echt vanuit een vitale geest en een gezond lichaam veranderingen aan te gaan. Zonder alle ballast van ongeziene, oude emoties die we maar met ons meedragen.

Leren om in het moment stil te staan bij emoties en het lichaam

Een manier om in het moment voor je eigen kwetsbaarheid te zorgen en stil te staan bij je emoties is aandacht te geven aan wat je voelt in je lijf.

1. Wat is de trigger, welk nieuws, welke e-mail, welke actie of reactie vindt plaats die bij jou iets raakt?
2. Dit is het beslissende moment: kies ervoor om erbij stil te staan en het niet weg te duwen of te negeren. Dit kan écht overal, ook als je in een vergadering zit of bezig bent met iets.
3. Voel in je lijf: waar voel ik die fysieke reactie op de trigger? Welk lichaamsdeel? Wat voel je precies?
4. Neem een moment om je echt in je lichaam te laten “zakken”: voel de zwaartekracht, geef aandacht aan je ademhaling.
5. Leg een hand op dat deel van je lichaam waar je de pijn, het verdriet, de boosheid, de angst, voelt.
6. Geef er aandacht aan. Laat het er even helemaal zijn. Adem naar je hand toe.
7. Weet dat je het contact nu hebt gemaakt met deze emotie en dat het misschien nog even bij je blijft. Accepteer dat het er mag zijn.

“ Je kunt de golven niet stoppen. Maar wel leren surfen”. – Jon Kabat-Zinn